Pismo - Kana |
Chiny odegraly w historii cywilizacji
azjatyckiej taka role jak Cesarstwo Rzymskie w Europie. Wszyscy sasiedzi czerpali ze
zrodla chinskiej kultury i chinskich wynalazkow. Japonczycy zapozyczyli system pisma i z
biegiem lat
wyksztalcili z niego wlasme 3 twory: Hiragana, Katakana (razem nazywana "Kana")
i Kanji. Hiragana i Katakana
skladaja sie kazda z 46 znakow ( dawniej bylo ich 50 ). Kanji z kolei istnieja tysiace.
Ministerstwo kultury do ogolnego uzytku zaleca okolo 2000. Japonskie dzieci potrzebuja 10
lat nauki, aby opanowac pismo, uczacym sie
japonskiego Europejczykom udaje sie to znacznie szybciej (sa ludzie uczacy sie 4000 Kanji
rocznie).
W przypadku wszystkich trzech pism wazna role odgrywa kolejnosc zapisywania znaku, a takze
kierunek pisma.
Kiedys pisano pedzlami na rolkach papieru z gory na dol, dzisiaj wiele pisze sie na
komputerze i dlatego europejski kierunek poziomy od lewej do prawej stal sie czym
normalnym.
Katakana
Hiragana
Japonczycy nie rozrozniaja
"r" i "l" - w zasadzie nie slysza roznicy. Dlatego obojetne jest czy
mowi sie "rei" czy
"lei". Maja za to Japonczycy inne istotne roznice, ktore dla naszych uszu sa
trudne do wychwycenia.
W Katakana-"wo" wyszlo juz z uzytku, ale widnieje jeszcze w tabelkach.
Sylaba "ha" w Hiragana jest
takze partykula i wymawia sie ja "wa" (ła, ua). "he" tez moze pelnic
role partykuly
i wymawia sie je wtedy "e" albo "ye".
"n" jest ostatnim znakiem i ulega zmianom w zaleznosci od dzwieku,ktory stoi po nim lub przed nim.
Niektore sylaby moga ulegac
przeglosom (jednemu lub wiekszej ilosci).
Obce wyrazy (z wyjatkiem chinskich),
zapozyczenia i nazwy zapisuje sie w Katakana. Najczesciej pochodza one
z angielskiego, a ich odzwierciedlenia w Katakana sa w rezultacie bardzo ciekawe :) (love
letter -> raburetta; elevator -> erebeeta).
Aby dokladniej oddac brzmienie obcych wyrazow Katakana trzeba bylo poszerzyc o kombinacje:
Rdzennie japonskie wyrazy pisze sie albo w Hiragana, albo w Kanji (w tym przypadku stanowia tylko temat gramatyczny, a koncowki, partykuly itd. zapisuje sie rowniez w Hiragana).
Odstepstwa od tych regul sa jednak dosc
czeste. Np. w reklamach pisze sie obce wyrazy w Hiragana,
a japonskie w Katakana, aby zwrocic uwage.
Istnieja co najmniej 2 sposoby, na ktore
mozna "przenosic" japonszczyzne na alfabet lacinski. Najczesciej stosowany jest
tzw. system Hepburna, a takze wiele wyrazow przystosowano dla latwiejszej wymowy nieco
je zmieniajac.
Niektore sposoby pisania moga takze ulegac wariacjom (a prawidlowo zapisac je mozna tylko za pomoca znakow japonskich): Ryo Oh Ki - Ryo Ohki - Ryoohki itd.